In dit derde deel bekijken we de stand van zaken bij de basismetalen.
Lees hier deel 1 over olie en gas, granen, en koffie en andere soft commodities, en hier deel 2 over edelmetalen.
Drie op een rij voor de basismetalen?
De London Metals Exchange index van basismetalen (LMEX) klom vorig jaar met 32%, de beste prestatie sinds 2009. Het was de tweede stijging op rij na de +20% van 2020. De kans is groot dat dit jaar het derde opeenvolgende winstjaar wordt.
Tin, een kleine en relatief illiquide markt, was de grootste stijger met een winst van 90%. Daarna volgden aluminium met 42% en zink met 29%. Koper en nikkel werden beide een kwart duurder terwijl de loodprijs met 15% steeg.
Chinese vastgoedpaniek weggeëbd
De meeste basismetalen legden vorig jaar grotendeels hetzelfde parcours af met aanvankelijk een prijsstijging gevolgd door een correctie in het najaar. Dat was een reactie op zorgen over de impact van de crisis in de Chinese vastgoedsector. Er werd zelfs even gevreesd voor de instorting van de Chinese vastgoedmarkt.
Zover kwam het niet want hoewel de vastgoedverkopen iets daalden, werd met name de speculatie aan banden gelegd. De Chinese overheid deed ook flink zijn best om de prijzen even te laten afkoelen door een deel van de strategische metalenvoorraden als pasmunt te gebruiken.
Begin 2022 is de situatie op de Chinese vastgoedmarkt wat naar de achtergrond verdwenen en ligt de focus weer op de aantrekkende vraag. In reactie op een vertragende economie - analisten verwachten dat de economische groei in China dit jaar onder 5% zal terugvallen - draaide China de stimuluskraan weer open,. In de tweede jaarhelft wordt het 20ste congres van de Communistische Partij georganiseerd en tegen die tijd wil men weer goede economische vooruitzichten kunnen presenteren. Het lopende ontwikkelingsplan 2021-2025 omvat 102 projecten en een deel daarvan zal nu versneld worden uitgevoerd.
Koper: het groene metaal
De wereldwijde vraag naar koper nam vorig jaar met bijna 7% toe. De afgelopen decennia was de Chinese vastgoedsector de motor achter de hogere koperconsumptie. Intussen komt ongeveer de helft van de groei van toepassingen voor de ‘groene’ economie als zon- en windenergie, elektrische en hybride voertuigen en warmtepompen.
Naarmate het aanbod aan alternatieve energie die niet wordt opgeslagen toeneemt, wordt het flexibel kunnen transporteren van deze stroom steeds belangrijker. Voor die verbindingen zijn talrijke boven- en ondergrondse koperen kabels vereist. Ook de productie van halfgeleiders is koperintensief.
Surplus of deficit?
De prognoses van het marktevenwicht bij koper liggen nogal uiteen. De International Copper Study Group (ICSG) mikt voor 2022 op een aanbodoverschot door fors herstel van de mijnproductie. De voorbije vier jaar werden slechts twee nieuwe grote koperprojecten opgestart, maar voor het einde van 2022 moeten er vijf nieuwe projecten operationeel worden in de Democratische Republiek Congo, Peru, Rusland en twee in Chili.
Sociale en politieke problemen kunnen roet in het eten gooien. In Chili en Peru, samen goed voor 40% van de globale koperproductie, wil de regering de mijnbouw meer belasten. Dit kan ten koste gaan van nieuwe investeringen. Marktonderzoeker CRU verwacht daarom een veel kleiner surplus dan het ICSG. Volgens Goldman Sachs stevent de kopermarkt zelfs af op een deficit.
Backwardation
De geregistreerde voorraden zijn zowel op de London Metals Exchange als de Shanghai Futures Exchange erg laag. Dit is uitzonderlijk, omdat arbitrage meestal voor een verschuiving in de ene of de andere richting zorgt. De prijsstructuur van de termijncontracten (futures) hangt samen met die voorraadsituatie. Koper is in backwardation, wat betekent dat een premie wordt betaald voor directe levering. Dit kan wijzen op fysieke schaarste.
Aluminium: van overschot naar tekort
Aluminium was in 2021 op tin na het best presterende basismetaal. Na een jarenlang overaanbod stevent de markt dit jaar af op een aanbodtekort.
China netto importeur
Het afgelopen decennium breidde China de productiecapaciteit sterk uit. Dit leidde tot overcapaciteit en dalende prijzen. Maar het smelten van aluminium is heel energie-intensief en ook China ontsnapt niet aan de steeds strengere milieuregels. Het land wil de komende 2 decennia de CO2-uitstoot met bijna de helft verminderen. Zelfs met technologische innovaties is het onmogelijk om de smeltcapaciteit verder te verhogen en tegelijkertijd aan de nieuwe uitstootnormen te voldoen.
De Chinese aluminiumproductie verschoof de laatste jaren naar de provincie Yunnan waar gebruik wordt gemaakt van goedkope hydro-elektriciteit. Door de aanhoudende droogte was er minder groene stroom beschikbaar. Daardoor moest meer gebruik worden gemaakt van energie uit steenkool, wat dan weer niet strookt met de milieudoelstellingen.
China werd in 2020 een netto invoerder van onbewerkt aluminium, terwijl het daarvoor een netto exporteur was. Ook voor 2022 zal de groei aan de aanbodzijde beperkt blijven. Zolang de energieprijzen erg hoog blijven, wordt het lastig om de output duurzaam te verhogen.
Tegelijkertijd was de groei van de vraag naar aluminium sinds 2010 niet meer zo hoog als vorig jaar. Met name de auto-industrie, de bouwsector en de verpakkingsindustrie namen grote hoeveelheden aluminium af. Ook in de sector van groene energie wordt steeds meer aluminium gebruikt om het gewicht van bepaalde componenten zo laag mogelijk te houden.
Nikkel
De prijs van een ton nikkel bereikte in januari het hoogste peil sinds zomer 2011. De prijsstijging is in de eerste plaats een vraag- en aanbodverhaal maar deze recente piek heeft ook geopolitieke oorzaken.
Nu de spanningen tussen Rusland en Oekraïne steeds verder oplopen, lijkt een escalerend conflict nauwelijks nog te vermijden. In dat geval zal het Westen nagenoeg zeker de economische sancties tegen Rusland verder uitbreiden. Nu is Rusland na Indonesië en de Filippijnen de derde grootste aanbieder van nikkel ter wereld, en het huisvest met Norilsk Nickel ook de grootste individuele nikkelproducent. Een eventueel exportverbod zou de krapte op nikkelmarkt nog verder op de spits drijven.
De verwachte groei in het nikkelaanbod kwam er vorig jaar niet. Grote producenten als Norilsk en Vale stelden hun productieverwachtingen neerwaarts bij. Door de hoge energiekosten hebben verschillende kleinere aanbieders de productie gestaakt. In Indonesië werd het stroomverbruik gerantsoeneerd waardoor de productie niet op volle toeren kon draaien.
Batterijen als nieuwe vraagcomponent
Intussen nam de vraag naar nikkel toe. Traditioneel wordt nikkel met name gebruikt voor de productie van roestvrij staal, maar door de hoge dichtheid van het metaal is nikkel ook populair als batterijmateriaal.
De markt voor dit zogenaamde class 1 nickel is in structureel deficit. Vorig jaar was er ook op de globale nikkelmarkt een aanbodtekort. Analisten verwachten voor 2022 weer een surplus. De productie in Indonesië en de Filippijnen zal weer toenemen terwijl in Brazilië zowel een nieuw project als een bestaande mijn zal worden opgestart. De eerder vermelde sancties tegen Rusland kunnen de voorspelling van een hoger aanbod dan weer in gevaar brengen.
De komende weken zal de vraag naar nikkel tijdelijk afnemen door een afname van de staalproductie in China. Die komt door geplande onderhoudswerkzaamheden bij verwerkingsinstallaties maar ook door minder economische activiteit als gevolg van het Chinese Nieuwjaar en de Olympische Winterspelen. Daarom is een prijsconsolidatie of zelfs een correctie op korte termijn mogelijk.
Hoe investeren?
Futures-contracten
Direct investeren in basismetalen is in theorie niet onmogelijk maar in de praktijk zijn de termijnmarkten (futures-contracten) voor de meeste private investeerders niet zo toegankelijk. In het geval van koper bijvoorbeeld staat 1 contract gelijk aan 25000 pond. Tegen de huidige koers van het referentie-termijncontract (Mar 22, ticker HGH22) komt dit op een uitgave van $112.750. Daar komen nog kosten bij voor het doorrollen van de posities naar een latere contractdatum.
Alternatieve mogelijkheden voor directe blootstelling zijn opties, CFD’s of trackers.
Mijnbouwers
Aandelen zijn voor het bredere publiek interessanter. Mijnbouwers betalen in een opwaartse cyclus namelijk meestal een stevig dividend. Gediversifieerde mijngroepen bieden blootstelling aan verschillende basismetalen. Zo komt de grootste winstbijdrage bij Rio Tinto van ijzererts maar de groep produceert ook aluminium, koper en diamant. Bij BHP Group gaat het naast ijzererts en koper ook om nikkel, steenkool, olie en meststof. Ook Glencore, Vale (nikkel en ijzererts), Anglo American en South32 bieden een gespreide blootstelling aan verschillende metalen.
Koper
Bij individuele grondstoffen is het lastiger om pure plays te vinden, zeker voor beleggers die verkiezen om bij de grote namen te blijven. Bij de exploratiebedrijven of projectontwikkelaars is er keus genoeg in pure plays.
In het geval van koper zijn er wel een aantal bedrijven die in de buurt komen. Codelco, de grootste koperproducent ter wereld, noteert enkel in Chili maar Antofagasta (85% van de omzet uit koper) heeft wel een notering in Londen. First Quantum Metals (eveneens 85% koper) is genoteerd aan de beurs van Toronto en Southern Copper (80% koper) aan de New York Stock Exchange.
Het Amerikaanse Freeport McMoRan haalt 40% van de omzet uit koper en produceert daarnaast nog goud en molybdeen. Zowel de koper- als de goudproductie zullen in 2022 op jaarbasis toenemen. Western Copper and Gold is een ontwikkelaar met het interessante Casino-project in de Canadese provincie Yukon in portefeuille. Casino is een potentieel erg lucratief koperproject. Dankzij goud, zilver en molybdeen als bijproducten bedraagt de geschatte productiekost amper 1 dollar per pond koper. Rio Tinto nam vorig jaar een participatie van 8% in het bedrijf.
Aluminium
Inspelen op een hogere aluminiumprijs kan onder meer via het Amerikaanse Alcoa of Norsk Hydro uit Noorwegen. Aan de Australian Stock Exchange noteren verschillende bedrijven die aan nikkelexploratie doen. Voorbeelden zijn Lunnon Metals, Estrella Resources en Blackstone Minerals. Canada Nickel plant dit jaar een haalbaarheidstudie voor het Crawford nikkel- en kobaltproject in de Canadese staat Ontario. Het is de bedoeling dat de mijn CO2-neutraal wordt. Talon Metals ontwikkelt in een joint venture met Rio Tinto het Tamarack nikkel-, kobalt- en koperproject in de Amerikaanse staat Minnesota.
Meer Outlook 2022