Veel betaalde media zetten deze dagen even een paar of alle pagina's open. IEX wil niet achterblijven. Met zo'n daling zetten we voor één keer deze vooruitblik open. Vanaf volgende week achter de paywall. Word lid, dan mist u niks want juist in deze markt staat IEX Premium vol met adviezen, fantasie, ideeën en wijze raad.
De wereld is dicht de komende week. En daarna ook. De beurs is wel open.
Gelukkig wel, vind ik. U ook? Want lieve help, we hebben deze week wereldwijd op de aandelenbeurs hoeveel verbrand?!
Om te laten zien hoe uniek dit weekje was, shop ik op Wikipedia bij de Dow Jones - de oudste index ter wereld. U weet dat de grootste daling ooit in oktober 1987 was. Als de index drie jaar eerder was geboren, dan was dat 1893 geweest.
The Dow Jones Industrial Average was first published in 1896, but since the firms listed at that time were in existence before then, the index can be calculated going back to May 2, 1881.
A loss of just over 24% on May 5, 1893 from 39.90 to 30.02 signaled the apex of the stock effects of the Panic of 1893; the 2008–9 crash was a 61.8% retracement thereof that began on October 11, 2007 and lasted until the closing low on March 9, 2009.
Er waren een stuk of tien van die Panics in de negentiende eeuw. Om de zoveel jaren ging toen de boel in elkaar en daarna weer boom omhoog - voor iedereen die denkt dat vroeger alles beter was dus, zonder centrale banken enzo. Die gingen in 1929 trouwens uitgebreid op hun handen zitten: laissez-faire was de boodschap.
Vandaar helaas de enorme oververtegenwoordiging van de jaren dertig in de lijstjes... Wiki:
De call van The Donald
En dan dit. Opportunisme zoals u dat zelfs op de beurs amper tegenkomt. Hahaha, het zal weer niet mogen, maar ik lach me slap. Eerlijk gezegd zie ik in de Amerikaanse president ook wel zo'n typische, ouderwetse, Amsterdamse beurshandelaar. Met abonnementen. En niet altijd even geslaagde rendementen.
Positief blijven denken, kunt u er ook van maken! Volgens Bloomberg is de president trouwens negatief getest op het virus, daar was ook gedoe over.
Enfin, mij doet deze markt nog het meeste aan de kredietcrisis 2008 denken, toen Lehman Brothers viel. Toen stond de (economische en financiële) wereld ook even stil. Net als nu, iedereen thuisblijven, de wereld gaat namelijk bijna letterlijk op slot. In de media is er ook maar één onderwerp: het coronavirus.
Nu is er een beroemd Amerikaans beursmedium, dat in het verleden al een paar beruchte covers heeft gemaakt in barre tijden. Wat hebben we deze week? Ai, die arme 1200 adviseurs bovenaan: daar wil je nu echt even niet tussen staan :-)
Het verschil is dat de kredietcrisis een systeem- en dit een economische crisis is. Wat heet, H1 2020 kunnen we denkelijk nu al afschrijven: het is echt Stunde Null. Mijn scenario is dat we daarna gaan boomen, want na een paar maanden (?) gestressed stil- en thuiszitten moet bij iedereen de energie én het geld eruit.
Nee, daar maak ik mij zelf geen zorgen over. Kan altijd nog. Ik besef wel dat ik gemakkelijk praten heb, want de beurs is open, IEX draait en ik kan gewoon mijn werk doen. Beetje ongezellig in m'n uppie, maar mijn ongemak is niets vergeleken met dat van iedereen die zijn of haar zaak op slot moet doen, of ZZP'ers die droogstaan.
Mijn vrouw idem dito, die heeft gewoon de komende weken en misschien wel maanden bijna geen omzet. Ze is driftig noodoplossingen en nieuwe en andere inkomstenbronnen aan het bedenken en dat is precies wat crises altijd nuttig en misschien noodzakelijk maakt: we worden er inventief, scherp en eager van.
Voor ons handelaren en beleggers zijn dit ook cruciale weken, nee zelfs dagen. Want, om de legendarische handelaar Jesse Livermore in multiple choicevorm te gieten, is het nu:
- A time to go long?
- A time to go short?
- A time to go fishing?
Party like it's 2008
Daar is natuurlijk geen eenduidig antwoord op te geven, omdat we allemaal met verschillende risicoprofielen en tijdshorizonnen werken. Zelf ben ik langstetermijn-buy & holdbelegger en dan is dit gewoon een koopmarkt. Doe ik tenminste. Benut de daling om plukjes bij te kopen. Goedkoper is goedkoper, nietwaar?
Probeer vooral niet de bodem te raden om all-in te gaan, die mist u toch. Zo heb ik er ook heel wat de eerste jaren van de bull markt na 2009 zien missen, want zij hadden de heilige overtuiging dat de echte klap nog moest komen. Dat zinnetje heeft al heel wat gemist rendement veroorzaakt op de beurs, maar dit terzijde.
Ik heb de anekdote al vaak verteld, maar een betere gelegenheid dan nu om die weer aan te halen, is er al die jaren niet geweest. In 2010 interviewde ik Jan Aalberts, oprichter, grootaandeelhouder en toen nog CEO van Aalberts Industries. Ik vroeg hem hoe hij, als oude rot, najaar 2008 had beleefd.
Zijn antwoord zal ik nooit vergeten. Het is de kortste beleggingsles die ik ooit heb gehad in mij leven, zeker de simpelste en juist daarom misschien wel de beste. Aalberts sprak:
Onze omzet was met 50% gedaald.
Onze koers was met 75% gedaald.
Dat was te veel.
Wij hebben toen bijgekocht.
Déjà-vu, Aalberts staat nu -45% (was maximaal bijna -50%) onder de top van vorige maand. Ik zou bijna Jan nog gaan bellen met de vraag of hij nu weer... Ik denk alleen dat hij nu zegt dat hij nog niet weet wat voor impact er op omzet en winst is en of het daarom al dan niet een mooi koopmomentje is.
Enfin, gaat u maar kijken of het fonds misschien in Nico's lijstje voorkomt:
Volgens mij is dat nu het grote probleem op dit moment. Het is duidelijk dat omzetten en winsten (en hier en daar ook zeker dividend) nu in H1 gewoon van een klif vallen. FactSet heeft de laatste cijfers, maar u ziet daar nog niet veel van terug. Wat u wel ziet, is waarom de koersen nu ook van die klif vallen.
Dit is een staaltje achteraf beleggen, dat is altijd gemakkelijk, maar het moet even. De koersen stegen tot een maand geleden maar door tegen per saldo vlakke en zelfs dalende winsten in. Gevoegd bij de zwarte zwaan die toen landde, is het wellicht niet zo vreemd dat de beurs een vallend mes om haar oren kreeg.
Ik kan me niet voorstellen dat het bij -1,2% blijft (maart hoort ook bij Q1), maar ik ga het niet beter weten dan FactSet:
Rondje aandelen, winsten en rentes
Pak ik meteen mijn eigen grafieken er bij. Nee, de winsten (en dividend) zijn ook voor de AEX nog niet naar beneden bijgesteld. Misschien dat er in de tussentijd nog bedrijven met updates of waarschuwingen langskomen, maar misschien is het wachten tot de Q1-updates voor cijfermatige inschattingen van de schade.
Het kan daarom zijn dat de beurs nu juist duurder is dan een maand geleden, dat is de valkuil en het risico. De kans is weer dat winsten na H1 of in 2021 rap en misschien wel exponentieel stijgen en dat dit echt een tijdelijke, maar wel heel dikke dip is. Of u bent nul Kelvin ijsbeer en dan wordt het nooit meer wat. Kan ook.
De Amerikaanse Bont & Blauw 500 laat eigenlijk hetzelfde beeld zien, hoewel het daar beter ging met de winsten.
Kortom, we moeten het op de beurs even zonder betrouwbare bedrijfscijfers doen. Het valt daarom ook nog niet vast te stellen of de markten overdrijven met hun megadaling, Het verschilt per land en index, maar laat ik de MSCI World Index in eigen dollars maar als benchmark nemen. De maximale daling is als volgt.
Dit suggereert misschien dat de winsten tijdelijk met 25-30% dalen, uitgaande van gelijkblijvende waardering. En dat we de bodem al hebben gezien. Wie weet. Ik durf niet te bellen en ik kijk niet raar op, zeker als grote bedrijven erg gaan winstwaarschuwen, als het even -50% of zelfs intradag -60% wordt.
Wat er op zou kunnen duiden dat we de bodem al hebben gezien, is dat de rentes ineens weer snel stijgen. Die daalden ook al een tijdje voor de aandelenmarkten doorkregen dat het coronavirus een zwarte zwaan is. Hier de EU rentes. Het is allemaal heel pril, de spreads met Duitsland lopen ook nog op, maar toch:
Hier een aantal andere toonaangevende staatsrentes buiten de EU: de scores verschillen (nogal), maar de trends zijn hetzelfde.
Rondje volatiliteit, goud, olie en bitcoin
Oh la, de AEX VIX Index staat op 82,1, een record. Nu geeft deze index aan dat er paniek is. Niet of er nog meer komt, of dat we juist tot bedaren komen. De Amerikaanse staat op 57,8, die daalde vrijdagavond, na het Europese slot, nog even met een hele zwik punten
Dan nu de echte onbegrijpelijkheden en marktextremen: sinds wanneer volgt goud aandelen? Dit jaar dus. De beweging is niet zo extreem, maar volgens de boekjes zou goud moeten stijgen. Of heeft het dat al gedaan? Ik kan dit niet duiden of verklaren, maar zo is er in iedere markt altijd wel iets dat gek oogt.
Geen doekjes om winden, olie zit zelfs in een ouwerwetsche double whammy. Of moet ik zeggen ruble whammy, want de oorzaken zijn de nu stilstaande economie waarin niemand het goedje blieft en dat potje olieworstelen Rusland versus Saoedi-Arabië. Dit is West-Texas Light Intermediate, WTI:
Gelukkig hebben we bitcoin nog? Dat zou ik zelf niet zo durven stellen, maar wie ben ik. Joe, zeg...
Wat mij tot slot verbaast is dat de koersen sneller dan het beleggersentiment zijn gedaald. Hier is de benchmark daarvan, van de American Association of Individual Investors, AAII. Bijgewerkt tot en met vrijdag. Er zijn nog veel stieren (in vergelijking met eerdere einden der tijden).
Aan de andere kant, zulke hartenkreten - en dan ook meteen aan iedereen die het blijkbaar maar horen moet - doen mij dan weer denken dat... Vult u dit even zelf in. Ik wil niet op de persoon spelen, maar ik zie zulke tweets graag voorbijkomen.
Agenda en - herinnert u zich die nog? - de Fed
Schakel ik over naar agenda voor deze week, want dat brengt mij bij het volgende punt dat mij deze maand en in de markt opvalt. We verwerken nog wat bedrijfscijfers (good luck Beter Bed), er zijn de eerste voorlopende indicatoren over maart (verwacht er niet te veel van... ) en er is een Fed-rentebesluit.
De consensus is 100% (!) dat er woensdag nog twee kwartjes sneuvelen. Verder kom ik er niets over tegen, geen vooruitblik op de networks, geen commentaar, niks. Hoe is mogelijk, jarenlang was er altijd enorm gedoe op en rond non-rentebesluiten. Is er echt wat - 100 basispunten in een paar weken - kijkt niemand.
Het is een conclusie die pas achteraf is te trekken. Niettemin sorteer ik voor, omdat beleggen vooruitkijken is. Het is namelijk dé trendbreuk van maart 2020? Van centrale banken die twaalf jaar lang voor gratis geld zorgden (monetair, het werkt niet meer) naar overheden die nu voor gratis geld zorgen (fiscaal).
Denk aan de ECB die al sinds voormalige president Mario Draghi's Whatever it takes uit 2012 landen oproept fiscaal bij te springen, want de bank kan het niet alleen. Nu dan eindelijk? Daar was dan wel een zwarte zwaan in de vorm van dat coronavirus, een wereld in lock-down en een beurskrach voor nodig.
Dat centrale banken (mede) economie en beurs niet meer hoog kunnen houden is nieuw. We zien het ook al op beurs, want buy the dip op -10% en -20% werkte niet meer, in de zin dat er ook al -30% stond. Nee, zelf vind ik het niet raar dat we in zo'n nieuwe situatie van bull- naar bear market zijn gedraaid. Onzekerheid.
Ondanks die ziedende sell-off is het uiteindelijk nog niet meer dan dat, hoor. Zo maar even een kwart of eenderde er af hoort bij het meubilair van de beurs. Waarvan akte en hier de agenda voor deze week.
16 mrt
03:00 China industriële productie feb 1,5%
03:00 China detailhandelsverkopen feb 0,8%
13:30 VS Empire State Manufacturing Index mrt 12,9
17 mrt
08:00 Beter Bed Q4-cijfers
11:00 Duitsland ZEW economisch sentiment mrt -23,4
13:30 VS detailhandelsverkopen feb 0,2% MoM
14:15 VS industriële productie feb 0,4% MoM
18:00 Bpost Q4-cijfers
22:00 FedEx Q4-cijfers
18 mrt
08:00 BMW Q4-cijfers
10:30 Sligro jaarvergadering
11:00 EU inflatie CPI feb 0,2% MoM
15:30 VS olievoorraden 2,27M
19:00 FOMC economische projecties
19:00 Fed rentebesluit 0,25-0,50%
19 mrt
00:30 Japan inflatie CPI feb 0,6%
03:30 BoJ rentebesluit -0,1%
08:00 Lufthansa Q4-cijfers
13:30 VS Philadelphia Fed Index mrt 28,0
20 mrt
08:00 Hydratec Q4-cijfers
08:00 Duitsland inflatie PPI feb 0,2% MoM
15:00 VS verkopen bestaande woningen feb 5,5M
De koopjes of verkoopjes Damrak
Ik geef ze u mee, maar alleen de koersdalingen zijn hard. Alle winsten en ook sommige dividenen staan onder druk. Ik herinner mij nog dat Randstad eind 2008 passeerde. Bij de financials hadden ze toen ook wel wat anders aan hun hoofd dan dividend uitkeren, maar verder weet ik het niet meer.
Over dividend gesproken, dat seizoen komt er ook weer aan. Nico's Top 10 had ik u al geven:
Mij moet u niet hebben voor stockpicken, maar ik krijg zoveel vragen wat ik zelf nu zou kopen áls. Bij deze: ASML, Galapagos, ING, NN, Unibail en Shell zou ik op basis slot vrijdag wel willen hebben. Morgenochtend staat er echter een andere koers en ik weet niet welke.
Opvallend dat de AMX met een veel groter risicoprofiel het amper slechter doet.
Veel lege vakjes in de AScX. TomTom is weer duurste aandeel Damrak. En hoe.
Be greedy when others..
Nog even dit, full disclosure: inderdaad, dat ik eigenlijk geen cash heb is nog mijn grootste zorg. Verdorie, jarenlang had ik zat en dan nu deze buitenkans. Want dat vind ik als langetermijnbelegger. Wie op korte(re) termijn koerswinst wil halen kan ik niet helpen.
De uitsmijter nog. We mogen allemaal altijd graag met quootjes van Warren Buffett strooien. Misschien is dit de kans er ook eens eentje in de praktijk te brengen. Want fear of angst is er zeker in de markt. De vraag is alleen of het uitkotsmoment al is geweest, ofwel of de bodembel al heeft geklonken.
Ik denk van niet, maar kan dat niet staven, en ik steek er verder ook geen tijd of energie meer in. Ik raad het toch niet - het is ook niet uit te rekenen en er valt niet achter te komen - en daarom koop ik zelf op de daling bij. Dat ik straks niet in de nieuwe bull market, die zeker komt, deze kans onbenut heb gelaten om bij te kopen.
En het kan altijd beter en meer op de beurs. Wie alleen voor de hoofdprijs gaat, vergroot alleen het risico op het deksel op de neus. Ik wens u veel succes deze week. En geniet er ook een beetje van! Want zo zeg, want kunnen de markten bewegen als ze willen. Dat weten de centrale banken nu ook weer.
Sluit ik af met China, waar het allemaal begon. Dat we zo dom waren dat we niet doorhadden dat als een stad als Wuhan, groter dan New York, in staat van beleg gaat, er echt wel iets aan de hand is. En wat doet de Chinese beurs dit jaar? Bloomberg:
China’s swift and strict measures to contain the virus, optimism over fiscal and monetary stimulus, and relatively reasonable valuations are among the key reasons for the recent relative rebound, according to market participants.
Perhaps more importantly, China investors have already gone through the panic stage that their U.S. counterparts are experiencing now, they said.
A gauge of Chinese stocks in Shanghai and Shenzhen just posted its best week in a year -- a 5% gain -- after touching a two-year high on Thursday. Meanwhile, the S&P 500 Index has fallen more than 12% from the record it reached last month, with volatility surging.
Ja, u raadt het al. Dit is de beste beurs dit jaar, de Shanghai Composite.
