De handelsoorlog tussen de Verenigde Staten en China heeft een grote impact op de grondstoffenmarkten. Deze verschilt per grondstoffensoort. Wie zijn de winnaars en verliezers?
De slepende handelsoorlog tussen de Verenigde Staten en China heeft ook grote gevolgen voor de grondstoffenmarkten. Die zijn zowel direct als indirect. Dit hangt ervan af of het gaat om concrete maatregelen die de handel bemoeilijken of zelfs beletten of om een verandering in de vraag door bijvoorbeeld slechtere groeivooruitzichten of valutaschommelingen.
De Amerikaanse president Donald Trump en zijn Chinese ambtenoot Xi Jinping geven wisselende signalen over de ontwikkeling van de handelsoorlog en ik voorzie dat dit nog wel een tijdje zal voortduren. Een definitief handelsakkoord waar beide partijen zich volledig kunnen in vinden, zit er op korte termijn niet in. Ik bekijk de impact voor de verschillende grondstoffengroepen.
Ruwe olie: vooral indirecte gevolgen
De impact van spanningen in het Midden-Oosten op de olieprijs blijft tot nu toe beperkt en ook de gevolgen van de handelsoorlog zijn eerder indirect van aard. China is namelijk niet afhankelijk van de Verenigde Staten wat betreft de bevoorrading van ruwe olie. Omgekeerd is China voor de VS de derde grootste exportmarkt voor ruwe olie na Canada en Zuid-Korea.
In de afgelopen twaalf maanden daalde de Amerikaanse olie-export naar China sterk, maar dit werd gecompenseerd door een hogere uitvoer naar andere Aziatische landen, waaronder India.
De negatieve reactie van de olieprijs op berichten over de handelsoorlog heeft eerder te maken met de impact van een lagere globale economische groei op de vraag naar ruwe olie. De voorbije maanden hebben instellingen als het Internationaal Energie Agentschap, de Amerikaanse Energy Information Administration en zelfs de OPEC hun vraagprognoses neerwaarts bijgesteld.
Ondanks de talrijke problemen aan de aanbodzijde is er nog steeds een overschot aan ruwe olie. In een dergelijke marktomgeving zit een duurzame prijsstijging er daarom niet meteen in.
Industriële metalen en staal: cyclisch
De grootste angst van de markt is dat de handelsoorlog tot een wereldweide economische groeivertraging zal leiden. Er zijn nu al verschillende signalen dat de industriële activiteit wereldwijd afneemt. Dit is met name slecht nieuws voor industriële metalen als koper, aluminium en zink.
Toch is de prijsevolutie van deze metalen erg volatiel. Berichten over nieuwe stimulerende maatregelen en subsidies voor grote infrastructuurprojecten vormen een tegengewicht voor de tegenvallende macro-economische cijfers.
De staalsector heeft nog een eigen dynamiek. President Trump startte kort na zijn verkiezing - en dus al voor de start van de eigenlijke handelsoorlog - met heffingen op de invoer van buitenlands staal, om de lokale staalindustrie te steunen. Vorig jaar en in de eerste helft van 2019 daalde de Amerikaanse invoer van staal, terwijl de productie met 6% steeg.
Intussen zijn de heffingen voor staal uit de buurlanden Canada en Mexico opgeschort, maar voor China zijn ze blijven bestaan. De VS is echter nooit een belangrijke exportmarkt geweest voor de Chinese staalindustrie.
De Amerikaanse invoerheffingen hebben wel gevolgen voor de Europese staalsector, want landen die vroeger naar de VS exporteerden zoeken nu naar alternatieven en richten daarbij hun pijlen op Europa. Hier ligt de productiekost van staal vrij hoog, onder meer door de hoge energiekosten. De concurrentiekracht van Europees staal neemt daardoor verder af.
Granen en landbouwgrondstoffen: VS worden buitenspel gezet
De tarievenoorlog laat zich het sterkst voelen op de granenmarkten. China is traditioneel een grote afnemer van onder meer soja en maïs uit de VS. Door de invoertarieven, gekoppeld aan de dure dollar, is Amerikaans graan niet meer concurrerend. China bevoorraadt zich met name in Brazilië en Argentinië. Daardoor zijn de granenprijzen de afgelopen maanden sterk gedaald, ondanks tegenvallende weersomstandigheden in het noordelijk halfrond.
Dit geldt in iets mindere mate ook voor katoen. Ondanks de lagere vraag uit China konden de Verenigde Staten toch hun export op peil houden, dankzij een hogere uitvoer naar onder meer Vietnam en Pakistan.
De stijging van de Amerikaanse dollar is een neveneffect van de handelsoorlog en de aanhoudende onzekerheid op de financiële markten. Ondanks de talrijke economische problemen in de VS (zoals een omvangrijk handelstekort en begrotingstekort, vertragende groei en overgewaardeerde activaprijzen) is de dollar nog steeds de wereldreservemunt. Dit zorgt ervoor dat dollar schuldpapier de meest liquide markt is om in te schuilen.
Naast winnaars zijn er ook verliezers. Die zijn te vinden bij emerging market valuta als de Zuid-Afrikaanse rand en vooral de Braziliaanse real. Die goedkope real is de voornaamste oorzaak van de historisch lage prijzen van suiker en koffie.
Edelmetalen: goud als winnaar
Bij de edelmetalen zijn zilver, platina en palladium voor een groot stuk cyclisch, al is er ook een belangrijke investeringsvraag. Zilver kent verschillende industriële toepassingen en bij platina en palladium is met name de autosector een belangrijke afnemer. De auto-industrie verkeert in zwaar weer: in China, de grootste automarkt, krimpt de vraag terwijl ook de VS en Europa het niet goed doen. Toch houden de prijzen van platina en palladium vrij goed stand.
Goud is een totaal ander verhaal, want bij dit edelmetaal is vooral het valuta-aspect belangrijk en in mindere mate het grondstoffenaspect. Goud is nog meer dan de dollar de ultieme veilige haven. De dollar dankt zijn status aan de hoge liquiditeit, maar bij goud gaat het om het ontbreken van enig tegenpartijrisico.
Het gele metaal heeft al in verschillende valuta een recordprijs bereikt en onlangs was ook de euro aan de beurt. Onder de Basel III bankenregulering is goud Tier 1 kernkapitaaI geworden, wat het metaal gewild maakt als diversificatie voor valutareserves. Dit is meteen de reden waarom de goudaankopen van de centrale banken nooit eerder zo hoog waren.
De opportuniteitskosten of het gebrek aan rentevergoeding, traditioneel het grootste nadeel van goud, is al een tijd niet meer van toepassing. De reële rente is in grote delen van de wereld al negatief en zelfs negatieve nominale rentevoeten zijn het nieuwe normaal geworden. Ik zie in deze situatie op korte termijn geen verandering komen. Elke noemenswaardige terugval bij goud en zilver zie ik daarom als koopopportuniteiten.