Europa in 2008

Een speciale extra-lange column vandaag, met onze lange termijnverwachtingen voor 2008 en mogelijke scenario's voor meerdere indices. Tevens blikken wij terug op de verwachtingen die wij een jaar geleden hebben beschreven. In dit eerste deel analyseren we de AEX, de Xetra DAX en de Eurostoxx 50. Volgende week leggen we de lineaal langs de S&P 500, Dow Jones, Nasdaq, SOX en Nikkei 225.

Net als vorig jaar begint ook dit jaar negatief. Volgens de beurswijsheid zou dit niet veel goeds betekenen voor de rest van het jaar. Toch hebben wij afgelopen jaar forse bewegingen gezien, waarbij meerdere indices nieuwe all-time highs hebben behaald.

Na een tijdelijke, maar volatiele zijwaartse fase in het eerste kwartaal, verwachten wij in de loop van 2008 de start van een nieuwe bullmarkt. Het zou ons hierbij niet verbazen dat meerdere records en hoogtepunten van 2007 in de tweede helft van 2008 worden gebroken!

Wel blijven wij uitgaan van een grote volatiliteit (beweeglijkheid) in vooral het eerste half jaar van 2008.

AEX Amsterdam
In onze outlook voor 2007 hadden wij een test verwacht van minimaal 535 en mogelijk zelfs de bovenkant van de langjarige stijgende trend. Deze werd medio 2007 getest met een stand van ongeveer 564 punten.

Zoals u de afgelopen maanden heeft kunnen lezen in onze wekelijkse opinies, zijn wij van mening dat de langjarige bullmarkt is afgebroken met het eerdere slot onder (destijds) de 495 punten. Dat de AEX hierna weer tijdelijk binnen deze trend noteerde, doet niets af aan het gestelde feit van beëindiging.

De huidige consolidatiefase (zijwaartse fase), die in november is ontstaan zal naar onze mening tot in de loop van het eerste kwartaal van 2008 voortduren. Wanneer deze wordt afgebroken is onbekend, maar de kans is zeer groot dat deze wordt afgebroken.

Bearmarkt: kort & fel
Een negatief scenario na deze zijwaartse fase is een nieuwe en korte bearmarkt. Volgens de standaard technische analyse zou dit ook een logisch vervolg zijn na de lange bullmarkt en een tijdelijk zijwaartse fase. Deze bearmarkt wordt ingezet indien de AEX structureel sluit onder de horizontale steunzone van 470 - 480.

Hiermee zou tevens een groot hoofd-schouder patroon worden afgerond in de weekgrafiek, waarbij het te berekenen koersdoel komt te liggen rond de zeer belangrijke horizontale steun van 378 punten. Wij gaan niet uit van dit scenario, maar er bestaat natuurlijk wel een reële kans op.

Mocht dit gebeuren, dan zal deze beweging fel en kort zijn, waarna pas in de loop van 2008 een nieuwe sterke bullmarkt kan ontstaan. Ons verwachte scenario voor 2008 ligt bij de start van een nieuwe bullmarkt ergens in het eerste of begin van het tweede kwartaal van 2008.

Verkoopgelegenheid
Dit zou betekenen dat de huidige zijwaartse fase (470 - 531) structureel aan de bovenkant verlaten moet worden. Een eerste verbetering vindt overigens plaats met een slot boven de korte dalende toppenlijn rond de 520 punten, waar tevens het 50% Fibonacci retracement niveau van de laatste negatieve beweging (van 559 naar 481) ligt.

Het richtpunt hierna is in eerste instantie de langzaam dalende toppenlijn rond de 550 punten die u kunt vinden in de bovenstaande weekgrafiek, en mogelijk zelfs de top van 2007 van 564. Deze beweging zou snel en hevig kunnen zijn in de loop van het eerste of het tweede kwartaal.

Wij gaan er wel vanuit dat deze zone (550 - 564) niet direct gebroken zal worden. Een beweging in deze richting zou dan ook een verkoopgelegenheid zijn. Om een nieuwe bullmarkt te starten is het van belang dat er een stijgende en brede trend wordt ontwikkeld.

AEX rond de 600
Dit betekent dat er hierna dus een hogere bodem gemaakt dient te worden, die opnieuw de AEX kan laten terugvallen richting de 531,50 tot 512 punten. Uiteindelijk verwachten wij een doorbraak in het tweede halfjaar van 2008 boven de top van 2007 (564).

Hoe hoog de AEX hierna kan stijgen is niet bekend, wel geven wij een aantal belangrijke richtpunten die u dit jaar naar onze mening kan verwachten. Een oude bekende is de horizontale weerstand van 597 (zie bovenstaande weekgrafiek). Verder blijft de stijgende toppenlijn van de voormalige bullmarkt natuurlijk intact.

Deze is nu te vinden rond de 595 en loopt per jaar iets meer dan 60 punten op. Dit laatste niveau achten wij niet haalbaar in 2008, maar een stijging ergens in 2008 naar 630 wel. Indien wij de huidige zijwaartse fase (470-531) projecteren dan ontstaat ook een koersdoel in de loop van 2008 van 590 tot 595.

Kortom wij achten de kans op een AEX rond de 600 in de tweede helft van 2008 reëel. De enige voorwaarde die hiervoor geldt, is dat ons eerste scenario (korte maar hevige bearmarkt richting maximaal 378) niet uitkomt.

Xetra DAX Duitsland
In onze outlook voor 2007 hadden wij een test verwacht van de belangrijke horizontale weerstand van 7500 punten. Deze verwachting is ruimschoots uitgekomen, waarbij zelfs een nieuwe all-time high op de borden kwam te staan. Toch is er tot op heden nog steeds geen sprake van een structurele uitbraak boven de 8100 - 8150 zone.

Er ontstaat zelfs steeds meer weerstand (triple top). Wel heeft de DAX in het eerste halfjaar van 2007 de bovenkant van haar stijgende trendkanaal verlaten, waardoor een nieuwe versnellingsfase danwel stijgende trend werd ontwikkeld. Momenteel zit de DAX gevangen.

Aan de ene kant is er de horizontale zone 8100 - 8150. Aan de andere kant is de er voormalige stijgende toppenlijn die nu dienst doet als steunlijn. Dit niveau is momenteel te vinden rond de 7600. Hier net onder ligt natuurlijk nog de eerder genoemde 7500. Een structureel slot hieronder zal een sterk verkoopsignaal betekenen, met als eerste koersdoel ongeveer 6900.

Nieuwe records
Wij gaan hier echter niet vanuit. Het huidige patroon is een klassieke driehoeksformatie, waarbij de kans veel groter is op een doorbraak boven de 8.100. Het is naar onze mening dan ook een kwestie van tijd, alvorens de DAX nieuwe records op de borden gaat zetten.

Vanuit de projectietechniek is dan een eerste koersdoel te berekenen van ongeveer 8700 punten in de loop van 2008. Pas een slot onder de 7500 doet dit patroon teniet, waarna een hernieuwde test van de zone 8100 - 8150 (na eerst een korte bearmarkt) tot het maximale potentieel lijkt te behoren voor 2008.

Eurostoxx 50
Een van de belangrijke indices van Europa is de Eurostoxx 50. Hiervoor hebben wij geen outlook in 2007 geschreven, echter deze index is wel meningmaal de revue gepasseerd. De Eurostoxx 50 is één van de weinige indices die zich nog keurig in haar stijgende trend sinds begin 2003 bevindt.

Wel is er natuurlijk een duidelijke verzwakking binnen deze trend doordat de toppen de laatste maanden steeds lager komen te liggen. Tevens is de index in de afgelopen week bijna aanbeland bij de onderkant van haar lange termijn stijgende trend (4250).

Een doorbraak hieronder met structurele bevestiging onder de horizontale steun van 4185 geeft een duidelijk verkoopsignaal richting de 3900 punten en mogelijk zelfs de 3500. Deze eventuele verkoopdruk zal naar onze mening in dat geval snel en hevig zijn. Toch houden wij hier geen rekening mee in de komende maanden.

De verwachting is dat de huidige stijgende trend intact zal blijven en de Eurostoxx 50 in eerste instantie de aanval zal inzetten richting de highs van vorig jaar rond de 4550 (in de loop van het eerst of tweede kwartaal). Uiteindelijk houden wij in de loop van 2008 rekening met een nieuwe test van de stijgende toppenlijn van de langjarige trend tot maximaal de oude horizontale weerstand van ongeveer 5100 punten.

Conclusie: niet pessimistisch
Ondanks het feit dat enkele indices hun stijgende trend hebben afgebroken en nu in een zijwaartse fase zijn aanbeland zijn wij niet pessimistisch voor 2008. Door de huidige zijwaartse patronen dan wel toppatronen dienen we wel rekening te houden met een eventuele korte maar hevige bearmarkt in het eerste halfjaar van 2008.

Dit zou de koersen ten opzichte van de stand van begin 2008 nog zo'n 20% lager kunnen zetten. Dit zou ook een normale beweging zijn na een zeer lange bullmarkt (vanaf begin 2003). Toch verwachten wij momenteel niet dat deze korte bearmarkt doorgang zal vinden.

In de loop van het eerste kwartaal tot begin van het tweede kwartaal houden wij rekening met de start van een nieuwe bullmarkt-periode, danwel de doorbraak boven de eerdere toppen van 2007 (zoals de DAX). In de tweede helft van 2008 houden wij tevens rekening met de vorming van nieuwe toppen danwel nieuwe all time highs in enkele indices.

Mocht er sprake zijn van een korte bearmarkt, dan gaan deze verwachtingen niet meer op, en dienen we 2008 te zien als een tijdelijk overgangsjaar richting een nieuwe bullmarkt in de loop van 2008 tot 2009. Wel houden wij in dat geval rekening met een jaarslot welke niet ver verwijderd zal liggen van het jaarslot van 2007.