Koud is de inkt droog op de aanstellingsbrief van de nieuwe ceo of de eerste omzetwaarschuwing vliegt al de deur uit. Je gunt zo iemand een betere start.
Gisteren op de algemene aandeelhoudersvergadering praatte het management de aandeelhouders bij over de omzetontwikkeling en vandaar dat er vandaag een algemeen persbericht uitging.
De dalende omzet in Duitsland is niet alleen een naijleffect van de gifaffaire eind vorig jaar, maar de oorzaak zit dieper. De omschakeling in de beddenmarkt van traditionele matrassen naar boxsprings is in ieder geval een duidelijk aanwijsbare oorzaak.
Beter Bed sprong te laat in op de voorkeurswijziging bij het Duitse publiek en moest het afgelopen jaar noodgedwongen een inhaalslag maken.
Totale omzet omlaag
Dat drukt op de totale omzet, die daardoor een krimp liet zien van 4% in totaal. Nederland deed het naar behoren (+4,8%), terwijl vooral in België de omzet sterk steeg (+60%). Grote tegenvallers dan weer bij Spanje (-17%) en Zwitserland (-27%).
De Franse winkels zijn het afgelopen jaar gesloten. De Duitse formule Matratzen Concord was in 2017 goed voor €243 miljoen aan omzet, 58% van het totaal.
Op de algemene vergadering gisteren werd de nieuwe leidsman John Kruijssen, afkomstig van Detailresult, geïnaugureerd. Kruijssen wacht een helse taak, want zijn voorganger Ton Anbeek, die overstapte naar Accell, liet allerminst een gespreid bedje achter.
Overigens trof Anbeek op zijn beurt bij Accell ook geen luxe positie aan. Beide bedrijven zijn tijdelijk gerund door de financieel directeur. Bij Accell nam Hielke Sybesma tijdelijk de honneurs waar, terwijl bij Beter Bed Bart Koops bijna een jaar lang verantwoordelijk was voor strategie en visie.
Duitsland probleemkind
De problemen bij Beter Bed zijn bekend: de Duitse winkels, waar het merendeel van de omzet vandaan komt, presteren niet goed. Alhoewel begin vorig jaar de boel wat leek aan te trekken, kostte een gifschandaal in het vierde kwartaal zoveel omzet dat de uiteindelijke winst uitkwam op een beschamende €0,43.
In het kort. Het chemische concern BASF levert een bepaalde substantie voor het schuim in de matrassen en daar zat een te hoge concentratie van een giftige stof in. Relletje in Duitsland tot gevolg, waarbij consumentenorganisaties opriepen de komende drie maanden maar even geen matrassen te kopen.
Dit was echter meer de druppel die de emmer deed overlopen, onderliggend zijn de Duitstalige winkels te klein en teveel gepositioneerd aan de onderkant van de markt. Het probleem is daarmee meer een managementprobleem geweest. Het Duitse management zat er al decennia en is door de hoofddirectie onvoldoende aangespoord de strategie aan te scherpen.
Dat stond al wel op de agenda, maar BB wilde eerst de formule in Nederland op de rit hebben en verbeteren. In 2014 is hiermee begonnen via diverse tests en in 2015 is dat proces afgerond. En met succes, 2016 was een prachtig jaar voor Beter Bed. De winkelformule Beter Bed dan.
| Beter Bed winkelformule |
2014
|
2015
|
2016
|
2017
|
| Omzet in miljoenen euro's |
91 |
101 |
122 |
133 |
| Groei |
2% |
11% |
21% |
9% |
Met de kennis achteraf was het verstandig geweest die ombouw van het winkelbestand ook meteen in Duitsland door te zetten. Moeilijk te zeggen of het aan het halsstarrige management in Duitsland lag, of dat de top in Nederland misschien eerder, en harder had moeten ingrijpen.
De sterke stijging in 2016 kwam overigens vooral door het wegvallen van V&D als concurrent. Die ging begin 2016 kopje onder en had tot die tijd een flink marktaandeel in Nederland, naar verluidt zelfs 30%.
Duitsland boerde achteruit
De omzet bij Matratzen Concord, de Duitstalige winkelformule, daalde vanaf het 2015 met 7,2% of €19 miljoen.
| Matratzen Concord winkelformule |
2014
|
2015
|
2016
|
2017
|
| Omzet in miljoenen euro's |
249 |
262 |
257 |
243 |
| Groei |
4,6% |
5,2% |
-1,9% |
-5,4% |
De ombouw van de circa 1000 winkels van een cash-and-carry-formule naar een value-for-money-formule is al wel in volle gang. Tot nog toe zijn er al zo'n 800 omgebouwd, het restant moet dit jaar gebeuren. Verder is aan het management een flinke vrouwelijke component toegevoegd waarvan verwacht wordt dat zij de markt beter aanvoelen.
De bedoeling is de winkels zoveel mogelijk te verplaatsen naar grotere retailparken, waar de meubelzaken bij elkaar klonteren. Ook daar is de opkomst van internet voelbaar, maar op een andere manier. De technologie helpt de consument met het uitzoeken van een product, om het alsnog in de winkel uiteindelijk te komen uittesten en bestellen.
De facelift kostte een hoop geld: de online aanpak is nu geregeld en lijkt goed aan te slaan maar vergt continu aandacht en onderhoud. De vraag is nu: wat is er mogelijk aan winst in deze verwarrende tijd voor retailers?
Krijgt Beter Bed de Duitse formule net zo strak opgelijnd als de Nederlandse, of is het too little, too late? In het uitstekende jaar 2015 verdiende de groep €1,03 per aandeel op een omzet van €385 miljoen.
Inmiddels, in 2017, is de omzet doorgegroeid naar €416 miljoen, wat grotendeels te danken is aan het succes van de Beter Bed-formule in Nederland. De winst per aandeel over de laatste paar jaren ziet u hieronder.
Kerncijfers 2017-2012 (Bron: Beter Bed)
In principe zou Beter Bed de ideale turnaroundkandidaat moeten zijn. In Nederland zijn de zaken goed op orde met een prima omzetontwikkeling en dito marktpositie. De omnichannelstrategie in Duitsland moet, na de gemaakte investeringen, nu zijn vruchten gaan afwerpen.
In vaste handen
Ik heb al eerder gemeld dat veel van de aandelen in vaste handen zitten. Hieronder ziet u het vaste riedeltje aandeelhouders dat al sinds jaar en dag een belang heeft in de Udense onderneming.
Ik schat dat het percentage aandelen in vaste handen ongeveer 80% is. Bovenstaande partijen zagen de teloorgang van het aandeel afgelopen jaren met lede ogen aan. In 2017 verloor BB 20%, in 2016 25%. Sinds de top in 2015 speelde de onderneming bijna 60% aan beurswaarde kwijt.
Toch is er nog vertrouwen in de onderneming. Eén van de belangrijkste grootaandeelhouders, Teslin, een Nederlandse investeringsmaatschappij schreef hierover in september vorig jaar:
"Met de winkelombouw in Duitsland in volle gang en de nieuwe webshops in de lucht, is het zwaartepunt van de investeringsagenda nu wel gepasseerd. De komende 12 maanden moeten bewijzen of de herpositionering van Matratzen Concord net zo’n succes wordt als die van Beter Bed en Beddenreus in Nederland. Hoewel uit de lage beurskoers weinig vertrouwen spreekt, denken wij dat de Duitse herpositionering kansrijk is."
Daar kwam echter het gifschandaal tussendoor, wat de omzet in het vierde kwartaal deed kelderen. Daardoor waren extra prijsacties nodig en een versnelde overgang naar de steeds populairder wordende boxsprings.
En nu het eerste kwartaal alweer tegenvalt wordt het geduld van de zittenblijvers opnieuw zwaar op de proef gesteld. In deze tijden van hoogconjunctuur zouden de bedden en matrassen als warme broodjes over de toonbank moeten vliegen.
Niemandsland
Koerstechnisch bevindt het aandeel zich nu wat in niemandsland. Op basis van de winst van vorig jaar noteert het bedrijf tegen 20 keer de winst, nog behoorlijk duur voor een retailer.
Omdat daar veel eenmalige effecten inzaten ben ik bereid die k/w 20 voor lief te nemen, maar dan wil ik wel omzetherstel zien. De krimp die vandaag bekend werd gemaakt is dan ook een koude douche voor beleggers die enigszins begeerlijk naar het optisch goedkope aandeel keken.
De nieuwe ceo zal even tijd gegund moeten worden zich in te werken maar tijd is er nauwelijks. Kruijssen mag meteen vol aan de bak. In oktober komt hij met een aanscherping c.q. herijking van de strategie. Exit Duitsland?
Disclaimer: Inberg heeft geen positie in Beter Bed.