De inspiratie voor de titel deze week komt van een Amerikaanse collega. Peter Boockvar, hoofdanalist bij The Lindsey Group, noemde de nieuwste ontwikkelingen in Japan monetary economics. Hij duidde hiermee op het nieuwste monetaire ingrijpen van de Bank of Japan (BoJ).
De bank plaatste voor het eerst in haar geschiedenis de kortetermijnrente onder het nulpunt. Dat de Japanners nog steeds kamikaze zijn, wordt nog maar eens duidelijk. In de Tweede Wereldoorlog vlogen hun zelfmoordpiloten hun vijanden in de vernieling.
Vandaag vliegen de Japanse monetaire autoriteiten richting de financiële afgrond. De negatieve rente kwam als een donderslag bij een bewolkte hemel. Er hangt iets in de lucht, maar je weet niet wat.
Een bende leugenaars?
Amper een week eerder liet Kuroda, de voorzitter van de BoJ, nog verstaan dat een negatieve rente geen optie was. Zo snel kan het klimaat veranderen in de huidige financiële markten. Blijkbaar moet er toch wel iets serieus zijn misgegaan achter de schermen, waar het publiek nog geen kennis van heeft.
Het is dat, of centrale bankiers zijn een bende leugenaars. En zoals steeds, ligt de waarheid ergens in het midden, een waarheid die helaas weinig positieve elementen bevat.
Waarom grijpt Japan dermate drastisch in? Voor een antwoord hoef ik niet ver te zoeken. Een blik op de bestedingen van het land zeggen ruim voldoende.
Wereld op zijn kop
De uitgaven gaan fors hoger, terwijl de inkomsten achterblijven. Hierdoor stapelen de schulden zich verder op in het Land van de Rijzende Zon. Inmiddels draait Japan naar rato van 230% schuld versus het jaarlijkse bbp. Dat zijn cijfers waarmee ieder individu of onderneming in faling gaat.
Maar niet zo in Japan. Tenminste, tot voor kort bleef de muziek daar draaien. Maar ook hier lijkt de muziek te gaan stoppen zonder drastische maatregelen. Japan heeft daarom besloten om het spel om te keren: wie nu geld stalt bij de BoJ – en dat zijn alle banken, verzekeraars, pensioeninstellingen, et cetera – die moet geld betalen aan de centrale bank, in plaats van andersom.
Anders gesteld, Japan gaat vanaf heden geld verdienen aan het maken van schulden. De wereld op z’n kop! Ik heb eerder als eens uitvoerig uit de doeken gedaan wat de consequenties van een doorgedreven negatieve rentebeleid kunnen zijn.
Roekeloos gedrag beloond
Raar maar waar: Japan heeft hier geen primeur mee te pakken. Enkele Europese landen gingen reeds vooraf, waaronder Zweden, Denemarken en Zwitserland. U mag er zeker van zijn dat de invoering van negatieve rente op Europees niveau, via de ECB, frequente gespreksstof vormt in Brussel.
Ik houd mijn hart al vast voor de implicaties op alle spaargelden in Europa. Kan u zich er iets bij voorstellen, betalen om te mogen sparen? Begin alvast te wennen aan de idee. Gevolgen voor de koopkracht van de gemeenschap zijn desastreus.
Anderzijds zullen schuldenaren nog meer beloond worden voor roekeloos gedrag. We vrezen dat dit de route richting het ravijn kan worden. In dat opzicht is het erg opmerkelijk dat Amerika vandaag vasthoudt aan het parcours van renteverhogingen, terwijl elders in de wereld negatieve rentes worden ingevoerd.
Fed heeft de sleutel
U begrijpt vast wel dat dit niet kan. Als de Fed koppig vasthoudt aan de renteverhogingen, dan zal de dollar nog veel hoger stijgen, maar alle rampzalige gevolgen van dien. Daarom vermoed ik dat de Fed wel eens sneller dan verwacht haar renteverhoging moet staken.
En wie weet, op (korte) termijn zelfs moet omkeren. Moest de ECB eveneens besluiten om naar negatieve rente over te schakelen, dan heeft de Fed geen andere keuze meer dan te volgen, willen ze de maatschappij behoeden van een financiële wereldramp.
Hiermee wordt nogmaals duidelijk dat de Fed de sleutel in handen heeft. Ze kunnen stug vasthouden aan de rentecyclus, met alle gevaren tot gevolg. Of ze kunnen zich terugtrekken van het ingeslagen pad en voorlopig de kat uit de boom kijken.
Cash en goud
Het lijkt mij slimmer om die laatste optie te kiezen en vervolgens te kijken wat er in Japan gaat gebeuren. Want ik herhaal het nog maar eens: niemand weet hoe dit experiment gaat eindigen, ook de centrale bankiers niet.
Terwijl we allemaal met een bang hart de gevolgen van deze nieuwe ingrepen afwachten, het is wijs om niet al te veel marktrisico aan te gaan en te waken over uw cashpositie. Het klinkt inmiddels erg afgezaagd, maar toch is dit vandaag de enige juiste boodschap.
Wees op uw hoede en wacht de uitwerking af. Oh ja, en vergeet vooral ook goud niet in uw portefeuille!