We leven in een tijd dat alles ter discussie staat. Internet maakt ons deelgenoot van veel wat goed en vooral fout gaat in de samenleving. Voor elk probleem zijn er 17 miljoen oplossingen, die we via de sociale media ook allemaal met elkaar delen.
Of het nu gaat over economie, gezondheidszorg, de vergrijzing of de stroom vluchtelingen. Voetbal is al lang niet meer het enige maatschappelijk verschijnsel met miljoenen zelfbenoemde bondscoaches. Alleen de exacte wetenschap leek aan de meningentsunami te ontsnappen.
Leek, want sinds vorige week is zelfs Einstein van zijn voetstuk gevallen. De arme geleerde moet na tachtig jaar toestaan dat de Technische Universiteit van Delft er als eerste in slaagde via een experiment (de Bell-test) aan te tonen dat voorwerpen alle vormen kunnen aannemen.
Relativitietstheorie rammelt
Bovendien reageren ze op elkaar, ook al is de afstand nog zo groot, zonder dat ze met elkaar in contact behoeven te staan. Het gevonden bewijs zet Einsteins relativiteitstheorie op zijn kop. Nou had ik altijd al mijn twijfels over de juistheid van deze theorie. De relativiteitstheorie rammelt aan alle kanten.
Ik kan mijn bezwaren tegen de relativiteitstheorie wel uiteenzetten, maar daar heb ik in deze column niet genoeg ruimte voor. Goed dat de Delftse Universiteit die theorie aan de kaak heeft gesteld.
Voordat u denkt dat een paar weken rust goed zou zijn voor de terugkeer van mijn verstandelijke vermogens (voor zover aanwezig), ik geef direct toe geen verstand van de relativiteitstheorie te hebben. Het is mijn specialisme niet.
De gevolgen van geldcreatie
Voor anderen is het geen enkel probleem over de muur van een ander vakgebied te klimmen. George van Houts bijvoorbeeld, verdienstelijk acteur, cabaretier en voormalig promotor van een koffiemerk, wil ons geldstelsel veranderen.
George, één van de initiatiefnemers van Ons Geld, wil een debat over de gevolgen van geldcreatie. Ons Geld stelt dat de oorzaak van de financieel-economische problemen bij het bankwezen ligt. De banken zijn namelijk in staat uit het niets onbeperkt geld te creëren. Daaraan verdienen zij miljarden.
Die ongebreidelde geldcreatie, Hans Klok is daarbij vergeleken een kleine jongen, is de oorzaak van de huizenbubbel, de enorme werkloosheid, de klimaatverandering en de toenemende ongelijkheid.
Mogelijk is ook het ontbreken van Oranje bij het EK voetbal in Frankrijk de schuld van het geldscheppende bankwezen.
Oplossing aangedragen
De nieuwe financiële Einsteins van Ons Geld hebben gelukkig een oplossing. Haal het geldscheppend vermogen weg bij de commerciële banken en laat de overheid dat regelen. Probleem opgelost.
Waar vechten George c.s. eigenlijk tegen?
De zogenaamd vermaledijde geldcreatie is in principe een eenvoudig proces. U heeft 1000 euro en houdt dat als (opvraagbaar) tegoed bij de bank aan. Uw 1000 euro wordt tot de geldhoeveelheid gerekend. Logisch, u heeft het geld direct beschikbaar voor het doen van aankopen.
Vervolgens wil uw buurman 500 euro lenen van de bank. De bank denkt (weet) dat u de 1000 euro niet (helemaal) zult opnemen. Dus leent de bank 500 euro aan uw buurman. Deze buurman heeft daarmee de directe beschikking over dit bedrag.
Tezamen met uw 1000 euro tegoed, is de geldhoeveelheid gegroeid tot 1500 euro. De bank heeft "uit het niets" geld gerecreëerd. De omvang van de geldcreatie is van verschillende factoren afhankelijk.
Natuurlijk in eerste instantie van de vraag. Wat wil en/of kan ik met het geleende geld en wat zijn de kosten daarvan (rente). Daarnaast is de omvang van de geldschepping afhankelijk van de bank, die beoordeelt of het risico van het uitlenen van het geld aanvaardbaar is (krijgt de bank het geld weer terug) en of de bankbalans ruimte biedt het geld uit te lenen.
Vreemde oplossing
Kennelijk vindt Ons Geld dat in dit proces iets fout gaat en de overheid het heft in handen moet nemen. De overheid moet voortaan bepalen hoeveel geld er uitgeleend wordt. Het is een vreemde oplossing.
Er is geen enkele reden er op te vertrouwen dat de overheid in staat is economisch efficiënte beslissingen te nemen. Niet op macro-niveau en zeker niet op micro-niveau. Ik kan mij niet voorstellen dat Ons Geld een systeem op het oog heeft waar de overheid planmatig de gehele economie (be)stuurt.
De geschiedenis laat voorbeelden zien waar we ons beter niet aan kunnen spiegelen. Daarnaast is de (macro) geldschepping beleidsmatig helemaal niet in handen van commerciële banken, maar wordt gestuurd door de onafhankelijke centrale bank.
Via indirecte (hoogte rente, verkrappingen en verruimingen) en directe (verplicht aanhouden deposito) maatregelen stuurt de centrale bank de omvang van de geldhoeveelheid.
Leren van gemaakte fouten
U kunt veel kritiek hebben hoe dat op dit moment gebeurt. Maar deze constructie lijkt mij te allen tijde beter dan een door Ons Geld bepleitte "democratisch' via de overheid gestuurde omvang van de geldhoeveelheid.
Er waren (zijn) veel problemen met het bankwezen. In het toezicht en het gevoerde monetaire beleid van de centrale banken zijn de afgelopen jaren zeker fouten gemaakt. De economische wetenschap moet daarvan leren en aanbevelingen doen zodat het toekomstige beleid verbeterd kan worden.
Het systeem de nek omdraaien en de overheid de geldhoeveelheid laten bepalen, is het kind met het badwater weggooien en voorsorteren op nog grotere toekomstige problemen. Ons Geld vergeet gemakshalve de enorme welvaart die Ons Systeem de afgelopen decennia heeft gebracht.
Schoenmaker...
Laat Van Houts zich nu weer volledig concentreren op zijn acteerwerk, of desnoods een bijdrage leveren de relativiteitstheorie te vervolmaken. Als gezonde banken, onder toezicht en aanvoering van centrale banken, gewoon hun werk blijven doen, is dat de beste garantie op toekomstige groei.
Welvaartsgroei wel te verstaan.