De plotselinge val van de olieprijs (en de huidige rebound), houden de gemoederen aardig bezig. Ik heb al heel wat verklaringen voorbij zien komen, maar de meeste snijden geen hout. Sommige van deze verklaringen zijn echter wel degelijk interessant. Eentje zal ik nu aan bod laten komen.
QE en olie
Een paar weken terug kwam ik op een researchrapport tegen dat de stelling poneerde dat het monetaire beleid, met name QE (quantitative easing), er toe heeft geleid dat de olieprijs uiteindelijk keihard is gevallen.
De redenering ging als volgt: doordat centrale banken de rentes naar een kunstmatig laag niveau hebben gemanipuleerd, komen veel ontginningsprojecten er opeens goed uit te zien.
De lage rente maakt lenen goedkoop, en zorgt ervoor dat er in een discounted cash flow (DCF)-model de waarde van toekomstige kasstromen minder afgewaardeerd worden. Zelfs erg risicovolle (met de verwachte winst ver in de toekomst) dan wel hoge productiekosten locaties worden dan aantrekkelijk met een lage rente.
Veel van deze investeringen hebben dan ook plaatsgevonden en hebben inmiddels voor een enorme overcapaciteit gezorgd.
Paradox
Het paradoxale is dat de huidige daling alleen maar voor meer aanbod van olie zorgt. Normaal zou je verwachten dat als de prijs daalt, het aanbod juist afneemt. Maar veel nieuwe producenten/locaties proberen in ieder geval kasstromen te generen om de rente op hun schulden (en andere vaste kosten) te kunnen blijven betalen.
Dit betekent dus dat ze gewoon nog doorgaan met produceren en dus juist de negatieve prijsreactie verder versterken. Deze situatie kan zich echter niet oneindig lang voordoen.
Een nieuw QE-programma zal ook nauwelijks meer helpen, want de rentes staan al zo laag, dus de enige redding voor de producenten die in moeilijkheden zitten, is een stijging van de olieprijs. Komt die er niet, dan wordt het een enkeltje faillissementsrechtbank.
Veel producenten/locaties zullen dan ook gesloten gaan worden, waardoor de overcapaciteit gestaag zal afnemen als de olieprijs blijft liggen op het huidige niveau (laat staan dalen).
Maar…
Alhoewel ik een groot gedeelte van deze zienswijze onderschrijf, blijft bij mij de twijfel overheersen. De val van de olieprijs was namelijk zo abrupt en diep, dat het capaciteitsargument niet echt een verklaring kan geven. De extra capaciteit is immers niets plots en in één klap op de markt gebracht.
Ja, het QE-verhaal zorgt voor een versterkend effect naar beneden toe en de wereldeconomie is aan het vertragen, maar dit zijn geen steekhoudende verklaringen voor de abrupte omkeer in de olieprijs.
Zeker als de enorm toegenomen spanningen in het Midden-Oosten worden meegenomen, is de crash in olie des te opmerkelijker. Olie zou met deze spanningen eigenlijk op 100 dollar per vat moeten staan.
Saoedi-dumping
Ik vind de geruchten dat de Saoedi’s plots en agressief hun olie zijn gaan dumpen dan ook aannemelijker. Deze visie is mij ook bevestigd door een directeur van een oliehandelshuis en door het feit dat de Saoedi’s op recordniveau olie aan het oppompen waren, terwijl de prijzen maar bleven dalen.
Ze laten nu niet alleen aan de OPEC (met name aan Iran) zien wie de echte baas is, maar ook aan Rusland met als bijvangst de Amerikaanse shale-producenten. Maar Saoedi-Arabië kan dit niet al te lang gaan volhouden.
Inmiddels heeft het land een nieuwe koning, die zijn positie met de nodige giften aan groepen binnen en buiten zijn land probeert te verankeren. Dit kost wat. De oorlog met Jemen is ook niet goedkoop, terwijl de inkomsten (olie) omlaag gaan (alhoewel toegenomen volume deels de prijsafname compenseert).
Dit is dan ook terug te zien in de tekorten. De reserves van het land zijn echter nog groot (meer dan 650 miljard dollar), maar dus niet onuitputtelijk.
Rebound
Wellicht dat we daarom al een aardige rebound in olie hebben gezien. Of deze trend zal doorzetten is nog maar de vraag, maar met de huidige geopolitieke spanningen in de wereld zou olie toch hoger moeten noteren. Het risico dat de Saoedi’s doorgaan met het dumpen van olie is echter ook nog niet geweken.
Tegenvallende economische cijfers uit China en de Verenigde Staten zullen ook geen goed doen en de lijst van plussen en minnen wordt zo langer en langer. Dit is ook gelijk het probleem van dit soort macro-assets; ze worden door zoveel factoren bepaald, dat het erg moeilijk is om een gedegen korte- en middellangetermijnvoorspelling te kunnen doen.
Shakespeare
Toenemende volatiliteit van de olieprijs is naar mijn mening in ieder geval een gegeven. Op de lange termijn zal Saoedi-Arabië echter schade ondervinden van het zo veel en snel oppompen van olie (te snel en veel oppompen van olie zorgt ervoor dat de uiteindelijke totale hoeveelheid die er uit een oliebron zal komen, omlaag gaat) en dat zorgt voor een natuurlijke limiet.
Verder zie ik de situatie in het Midden-Oosten alleen maar verslechteren, zeker als Iran verder richting kernmachtstatus gaat. Gaan deze factoren het winnen van een afkoelende wereldeconomie en Saoedi-oliedumping?