Een plusje, dan weer een minnetje... Rustig op de beurs - collega Nick Bakker maakt straks gewoon een slotcall - maar toch nog even een stukje, omdat er veel meer bezoek is op de site dan ik had gedacht. Laat ik daarvoor het onbetwiste basismateriaal van vandaag nemen als thema: Bevrijdingsdag.
Als eerste: de Duitsers hebben natuurlijk de slechte naam in de wereld met twee verloren wereldoorlogen. Vooral dat ze in aflevering twee van Noorwegen tot Georgië en Noord-Afrika en van Leningrad tot de Pyreneeën dit content hebben verwoest en uitgemoord, maar... kijk nou!
Onze economie
Niet alleen hebben we ontelbaar veel zee-oorlogen met die - nieuwe scheldnaam - westmoffen gevoerd, maar ze stonden ooit ook in Nederland met voet aan wal in Noord-Holland. Ze waren ook net zo snel weer weg, maar toch. In 1944 waren we dan weer blij dat ze eindelijk kwamen opdagen.
Nu heel serieus: zie deze Wikipedia-pagina met schattingen van het aantal slachtoffers. Wit-Rusland spant de kroon: een kwart van de bevolking kwam om! Oekraïne, Polen, alle voormalige Sovjet-Republieken, maar ook bijvoorbeeld Griekenland (!) én Duitsland zelf laten afschuwelijke cijfers zien.
Volgende onderwerp: al een paar jaar oud, maar een alleraardigste documentaire van de NPO. Speciaal aanbevolen voor Philips-liefhebbers:
Daar horen deze grafieken bij. In het begin van de bezetting draaide ons land als een lier door Wehrmacht-orders en de Duitse soldaten kochten zich suf - het roven duurde nog even - maar later ging het mis. We moesten ons blauw betalen aan de bezetter voor hún kosten en de veldtocht in de Sovjet Unie.
Uiteraard werden de joden vanaf het begin volledig kaalgeplukt en beroofd later ging onze economie koppie onder de verplichte slavenarbeid in Duitsland, arbeidstekort door onderduiken, de systematische plundering van ons bezit en later ook nog eens substantiële verwoesting van ons land.
Walraven van Hall
U ziet ook aan de grafiekjes dat De Nederlandsche Bank (DNB) toen ook al niet vies was van geld drukken. Dat brengt ons bij Walraven van Hall. Een soort van Mario Draghi van zijn tijd, maar dan nog veel genialer. Hij kon echt toveren. De man roofde onder het oog van de Nazi's 83 miljoen gulden uit DNB.
Ook een graaibankier dus, maar dan heel anders :-) Een bonus heeft hij nooit gehad, helaas wel de kogel... Anyway, hij financierde zo de halve ondergrondse in ons land. Een ware held deze man. Eigenlijk zou het Amsterdamse Frederiksplein, waar DNB zetelt, Walraven van Hallplein moeten heten.
Nee beste beleggers, het ook geniale beursfonds HAL heeft niets met de man te maken.
Beursplein 5
Als iemand meer weet, linkjes of boeken weet, graag. Meer dan dit korte stukje kan ik namelijk zo gauw niet vinden over de beurshandel zelf tijdens de oorlog.
De beurs bleef tijdens bezettingsperiode de meeste tijd open, maar werd gecontroleerd en beperkt door de Duitsers. Een zeer pijnlijke maatregel is de ontzegging van de toegang tot de beurs voor joodse leden.
Dieptepunt in de geschiedenis van de Amsterdamse beurs is de doorverkoop op de beursvloer van door de bezetter geroofde effecten van joodse Nederlanders. Na de oorlog was het rechtsherstel en de rol die de Vereniging voor de Effectenhandel daarbij had gespeeld een gevoelige en slepende kwestie.
In 1953 werd een regeling getroffen waarbij de oorspronkelijke joodse eigenaren 90 procent van de waarde van de gestolen effecten terugkregen. In het jaar 2000 kwam het tot definitieve afronding en een spijtbetuiging van de beurs. Daarbij werd ook de resterende 10 procent (inclusief vruchten) terugbetaald.