Bij twijfel: koop indextrackers. Dat is kort samengevat de overheersende beleggingsstrategie onder fondsbeleggers op dit moment. De kosten van indextrackers (ETF’s) zijn lager dan voor actief beheerde fondsen; als je dat gegeven combineert met de wetenschap dat de meeste actieve fondsmanagers de index op termijn niet weten te verslaan, hoef je geen rekenwonder te zijn om te bedenken dat de kans groot is dat je met een indextracker net zo goed of beter af bent dan met een fonds dat door een ouderwetse ‘stockpicker’ wordt gerund.
Zelfs de koning der stockpickers, Warren Buffett, vindt dat. Sterker, hij liet in zijn testament opnemen dat de beheerders van zijn nalatenschap – zijn huidige vermogen is 66 miljard dollar – “10% van het geld in korte termijn staatobligaties en 90% in een zeer goedkoop S&P 500-indexfonds (dat van Vanguard, stel ik voor)” moeten steken.
In zijn veelgelezen brief aan zijn aandeelhouders schreef Buffett dat hij denkt dat veruit de meeste beleggers beter af zijn met zo’n strategie. De oude superbelegger heeft vele volgelingen en in de maanden die volgden kon het Vanguard indexfonds op de S&P 500 de instroom van geld dan ook nauwelijks aan. Het fonds kreeg maar liefst 5,5 miljard dollar aan nieuw belegd vermogen binnen.
Sterven beleggingsfondsen uit?
En dat is maar één voorbeeld van de aardverschuiving die gaande is in fondsenland, van actief beheerde fondsen naar ETF’s en indexfondsen. In 2013 trokken ETF’s meer dan zes keer zoveel vermogen aan als traditionele beleggingsfondsen. En in 2014 staat de teller voor ETF’s ook al ruim dubbel zo hoog als die voor actief beheerde fondsen.
Gaan indexfondsen ervoor zorgen dat traditionele beleggingsfondsen, met een ouderwetse fondsmanager aan het roer, langzaam gaan uitsterven? Zolang die traditionele fondsen niet snel gaan laten zien dat het wèl loont om aan actief beheer van een fondsportefeuille te doen, zullen ze het steeds moeilijker krijgen om hun bestaansrecht te rechtvaardigen.
Kijk bijvoorbeeld eens naar dit overzicht van de resultaten van wereldwijde aandelenfondsen:
Wat vooral uit de cijfers blijkt is dat de actief beheerde fondsen het gemiddeld niet beter doen dan hun passieve concurrenten. Sterker, juist die laatsten deden het over 1 en 3 jaar gemeten gemiddeld iets beter. Dat zou je gezien het kostenverschil ook mogen verwachten, àls je inderdaad van mening bent dat actief management per saldo niets toevoegt aan het resultaat.
Kopers van indextrackers kregen gelijk
Kortom, ook uit deze cijfers moet je concluderen: actieve managers hebben een serieus probleem met het aantonen van hun toegevoegde waarde. En kopers van indexproducten hebben - voorlopig in ieder geval - gelijk gekregen.
Toch is niet alle hoop voor actieve fondsmanagers vervlogen. Wereldwijde aandelenfondsen bewegen zich in superliquide en druk verhandelde markten, waar het voor stockpickers moeilijk is om het verschil te maken. In kleinere deelmarkten, zoals smallcaps, exotische aandelenmarkten en specifieke niches in de obligatiemarkt, is het voor ETF’s moeilijker om te opereren.
De hele Amsterdamse smallcapindex verhandelen zonder de markt te verstoren is zo goed als onmogelijk voor indexfondsen van zelfs beperkte omvang, om maar een voorbeeld te noemen. Behendige fondsmanagers met kennis van de markt kunnen wel in dit soort inefficiënte omstandigheden opereren – en verdienen.
Jachtterrein voor stockpickers
En de ETF-omwenteling schept ook weer nieuwe kansen voor slimme actieve fondsmanagers. De grote golf geld die naar indexfondsen stroomt kan ironisch genoeg juist de stockpickers in de kaart spelen. Net zoals iedere bullmarkt wordt gevolgd door een correctie, heeft ook het kuddegedrag van indexbeleggers onregelmatigheden tot gevolg die op den duur weer moeten worden rechtgetrokken.
Zo zijn aandelen die deel uitmaken van grote indices nu veel meer in trek dan aandelen die dat niet zijn; dat kan tot waarderingsverschillen leiden die op basis van de fundamentele toestand van bedrijven helemaal niet reëel zijn. Die oneffenheden zijn bij uitstek het jachtterrein voor stockpickers – ook Warren Buffett is daar groot mee geworden.
Dus kijk niet raar op als over twee of drie jaar weer een generatie van slimme fondsbeheerders de lijstjes aanvoert, omdat zij wel de kansen zagen waar de indexrobots blind voor waren.