Dat de winning van fossiele brandstoffen steeds moeilijker wordt, dat is wel bekend. We zoeken inmiddels naar olie in het arctisch gebied, in teerzanden, in steenlagen, en in de diepzee - met alle gevaren van dien.
Maar hoe zit het met de belangrijkste metalen, zoals koper, ijzer, aluminium, lood, zink en nikkel? De makkelijk bereikbare reserves van ertsen, de grondstof voor het vervaardigen van deze metalen, zijn ook hier al gebruikt. Die lagen namelijk aan de oppervlakte in politiek stabiele en goed toegankelijke regio’s.
De overige reserves zijn van mindere kwaliteit. Je moet dan meer materiaal winnen om dezelfde hoeveelheid metaal te verkrijgen. Dat betekent afnemende beschikbaarheid, meer milieuverstoring, meer energieverbruik en dus hogere kosten.
Toenemende vraag
De vraag naar metalen zal alleen maar toenemen, cru genoeg ook door de overgang naar een klimaatvriendelijkere economie:
- indium wordt toegepast in de dunne film voor zonnepanelen
- voor elke windturbine is zo’n 200 kilometer koperkabel nodig
- in moderne auto’s zitten tientallen kilometers kabel, zo’n vijftig computerchips, en wellicht aardig wat lithium-accu’s
Op aluminium en ijzer na, dreigen alle basismetalen schaars te worden. Daarmee komt ook de grootschalige uitrol van duurzame energie in gevaar. De grondstoffen voor de metaalindustrie moeten daarom steeds vaker komen uit reststromen uit mijnen, smeltovens en raffinaderijen.
De laatste jaren is er ook toenemend aanbod vanuit de consumentenhoek dankzij urban mining. Dat is het recyclen van metalen uit afgedankte computers, mobiele telefoons en auto’s. Er zijn op dit moment echter nog maar een paar bedrijven in de wereld die dit verantwoord kunnen doen.
Schaarste maakt slim
Recent bracht ikeen bezoek aan het Belgische Umicore. Dit was ooit een klassiek mijnbouwbedrijf met een gitzwart verleden in Kongo. Nu is het een materiaaltechnologiebedrijf waar de eerste batterijen van elektrische auto’s in de recycling terechtkomen.
Ze moeten ook wel naar nieuwe business kijken. Ooit zetten ze in op de productie en het recyclen van autocatalysatoren. Inmiddels doen veel aanbieders dat en de prijsdruk is enorm.
Andere bedrijven, zoals het Duitse SGL Group, zijn weer actief in bedenken van metaalbesparende toepassingen, zoals het vervangen van autostaal door koolstofvezels. Koolstof is ook nog eens lichter dan metaal, waardoor de auto minder brandstof gebruikt.
Het eveneens Duitse Aurubis is niet alleen de grootste producent van koper in Europa, het is ook een van de wereldleiders in het recyclen van gebruikt koper en productieresten.
Overgang naar duurzaam
De schaarste van grondstoffen is een grote uitdaging, niet alleen voor mijnbouw- en olie- en gasconcerns. Het kan ook de overgang naar meer duurzame energie bedreigen. Ondertussen biedt het kansen voor bedrijven die met recycling of innovatieve materialen hier slim op inspelen.
En natuurlijk kunt u zelf uw oude mobiel of PC afgeven bij een inzamelpunt...
SNS AM houdt op moment van schrijven (11 oktober 2013) namens haar klanten posities in enkele van de genoemde bedrijven. Dit artikel is mede tot stand met dank aan Bas Wetzelaer, Analist Verantwoord Beleggen SNS AM.