Wie waagt, die wind?

Het kan u bijna niet zijn ontgaan, de spotjes over windenergie, onder andere op zakenzender RTLZ. Aanbieder van deze reclames is Meewind, een beleggingsfonds dat particulieren, bedrijven en overheden de mogelijkheid geeft te participeren in duurzame energieproductie. De spotjes richten zich (mede) op de kleine particuliere belegger. Deelname is al vanaf 1030 euro mogelijk. In het reclamefilmpje zien we Kees die investeert in een zorgeloze toekomst.

Met een beperkt risico en een aantrekkelijk rendement wordt aan een duurzame wereld bijgedragen. Tijdens de feelgood beelden wordt een "langdurig rendement van 7%-10%" voorgespiegeld. Dat rendement zou behaald worden in het subfonds Zeewind 1. Dat klinkt goed. Maar zijn de risico's wel zo beperkt? Ik duik wat dieper in de beschikbare brochure en prospectus. Maar eerst bekijk ik de door AFM voor elk financieel product verplichte essentiële beleggingsinformatie. De risicometer lijkt het lage risicokarakter van Zeewind 1 te bevestigen. Op de reeks van 1 tot en met 7, waarbij een hoog cijfer een hoog risico inhoudt, wordt het risico van Zeewind 1 ingeschaald op een 2.

Inderdaad, een beperkt risico, zo zou je kunnen concluderen. Het probleem is echter dat deze risicometer is gebaseerd op de volatiliteit van de historische resultaten. Zeewind 1 is opgericht in 2008 en heeft sindsdien een gemiddeld rendement van 4% per jaar behaald, waarbij alle jaren (licht) positief scoorden. Dat verklaart de gunstige risicoscore. Voor de risicobepaling is het beter eens goed te bekijken wat een belegging in Zeewind 1 precies inhoudt.

Waarde nihil
Het beleggingsfonds participeert voor 11,78% in een windmolenpark Belwind, gelegen in de Noordzee voor de Belgische kust. Daarnaast staan er achtergestelde obligatieleningen uit aan hetzelfde, en aan een in aanbouw zijnd naastgelegen park (Northwind). Aandelen en achtergestelde leningen, dat klinkt bepaald niet als een laagrisicobelegging. Of zijn de zekerheden van windmolenpark Belwind zo groot, dat deze gunstige inschatting gerechtvaardigd is?

Het windmolenpark is reeds afgebouwd en levert inmiddels energie aan 175.000 huishoudens. Het geprognosticeerde rendement is gelijk aan bruto 9%-12%. De kosten van het fonds worden begroot op gemiddeld 2% per jaar, waardoor een netto rendementsverwachting van 7%-10% overblijft. Dat is het jaarlijks rendement, dat loopt tot en met 2033. In dat jaar wordt het fonds geliquideerd. Naar verwachting zal, rekening houdend met de sloopkosten, de waarde van het park nihil zijn.

Dat betekent dat ook het Zeewind 1 in 2033 geen waarde meer zal hebben! De actuele waarde van een participatie in het fonds is op dit moment 1218 euro. In 20 jaar tijd zal deze waarde gereduceerd zijn tot nihil. Waar komt dan het rendement vandaan? Dat ontstaat door hoge, steeds verder oplopende dividenduitkeringen. Die dividenduitkeringen kunnen tot grote hoogte oplopen vanwege de verwachte lagere rentekosten door aflossingen op leningen door het windmolenpark.

Taak van AFM
Ik bereken dat Zeewind 1 jaarlijks gemiddeld 11,5% dividend moet uitkeren om tot een rendement van 7% (het laagste percentage in de verwachtingsrange) voor de belegger te komen. Op zichzelf zou dat kunnen, maar dan is het wel van belang te weten hoe zeker die (hoge) dividendstroom is. Dat hangt natuurlijk af van de resultaten van het windmolenpark in de komende 20 jaar. Ik duik in het prospectus. Het risico van een belegging in Zeewind 1 is 100%, zo staat er.

Vervolgens lees ik:  Het risico is groot omdat het beleggen betreft in risicodragend kapitaal in een ontwikkeling bouw en exploitatie van offshore windparken. Afgezien van de wat kromme zin, staat daar iets heel anders dan de suggestie in de reclame-uitingen dat het om beleggen met een beperkt risico gaat. Als ik naar de risicofactoren kijk, is de inschatting dat het een hoogrisicobelegging betreft, volkomen juist. Ik noem er een paar:

1. Wereldwijd is er weinig ervaring met de exploitatie van windmolenparken op zee. Fluctuaties in de exploitatie vertalen zich rechtsreeks in de rendementsperspectieven.
2. De looptijd is lang (nu nog 20 jaar). Veranderingen in wetgeving en marktomstandigheden kunnen grote impact op de waarde en uitkeringen van de participatie in het fonds hebben.
3. Sommige(garantie)contracten (met de Belgische) overheid, maar ook onderhoudscontracten, hebben een kortere looptijd dan 20 jaar. In de laatste jaren van de levensduur van het park is er mogelijk een verhoogd risico voor. En juist in die laatste jaren, voeg ik er zelf aan toe, zouden de dividenduitkeringen zeer hoog moeten zijn.
4. Zeewind 1 belegt maar in één windmolenpark. Dat betekent een   concentratierisico.

Genoemde risico's zijn niet "beperkt" van omvang, en dan heb ik het nog niet over de brandbrief van het Nationaal Kritisch Platform Windenergie, die aangaf dat onderhoud van zeemolens geen 3,7 miljard euro zal bedragen, maar minstens 19 miljard. Hoewel Belwind een onderhoudscontract heeft (maar niet voor de volle 20 jaar!), zijn dit niet te onderschatten risico's en geven aan dat de onzekerheid over exploitatie van windmolenparken uiterst groot is.

Mijn conclusie: Een investering in windmolenparken zou best lucratief kunnen zijn, dus ook in Zeewind 1. Maar zeker is dat allerminst. Een belegging in  aandelen en achtergestelde obligaties over maar liefst 20 jaar in een alternatieve energiebron, waar qua locatie nog weinig ervaring mee is, kan per definitie niet anders dan een riskante aangelegenheid zijn. Ik vind dat de reclame-uitingen van Meewind, en ook de indicatie van de AFM risicometer, de risico's van een belegging in Zeewind 1 onjuist weergeven. Hier ligt een taak bij de AFM om snel in te grijpen en er voor te zorgen dat de belegger goed en volledig wordt geïnformeerd.